برنج فجر :
برنج فجر از جمله اقلام پر محصول زیر کشت در شمال ایران به شمار می‌رود و کیفیت پخت و عطر خوبی نسبت به سایر اقلام پر محصول برنج دارد .
برنج فجر از اقلام پر محصول برنج ایرانی است و در مناطق شمالی کشور کاشت می‌شود . بعد از آزمایش هایی که در طی چندین سال توسط موسسه تحقیقات برنج کشور در افزایش بازدهی برنج انجام می‌شد ، یک مسئله همیشه دچار کاستی بوده و آن عطر برنج اصلاح شده بود . اکثر برنج های اصلاح شده بدون عطر و بوی خاصی بودند و صرفا بر روی میزان محصول آنها تاکید شده بود .
اما در سال 1376 برنج جدیدی از طرف موسسه تحقیقات برنج کشور به کشاورزان معرفی شد که برنج فجر نام داشت . تفاوت این برنج با سایر اقلام پرمحصول معرفی شده تا آن زمان در وجود کمی عطر و بو بود که به عطر برنج طارم شبیه بود . از آن پس بود این برنج نیز در ردیف برنج های پر محصول قرار گرفت و توسط کشاورزان استفاده شد . این برنج در حال حاضر بیشتر در شهر آمل و استان گیلان کشت می‌شود .
مشخصات ظاهری برنج فجر :
ظاهر این برنج شبیه خنجر است که از سمت انتهای آن تا سر برنج به آرامی باریک می‌شود و یک طرف آن نیز دارای کمی فرو رفتگی است . رنگ برنج فجر سفید کدر می‌باشد و طول دانه خام آن در حدود 8 میلی متر است . طول دانه پخته برنج فجر نیز به 10.3 میلی متر می‌رسد و عرض آن 1.9 میلی متر می‌باشد .
آیا برنج فجر یک محصول آروماتیک ( معطر ) محسوب می‌شود؟
در حالت کلی این برنج جز برنج های پر محصول آروماتیک یا معطر محسوب می‌شود که البته عطر آن نسبت به برنج های کم کحصول ناچیز است و به هیچ وجه به ارقام کیفی مانند برنج طارم فریدونکنار یا برنج هاشمی نمی‌رسد . قیمت این برنج نیز کمتر از اقلام کیفی است و در بازار با قیمت های تقریبا مشابه فروخته می‌شود .
کیفیت برنج در سطح متوسط ارزیابی شده و از آن می توان در تهیه پلو و غذا های ترکیبی مانند حلیم یا شله زرد استفاده نمود .
این رقم با دارا بودن صفات مطلوب نظیر زودرسی ، عملکرد و کیفیت مطلوب ، ارتفاع کوتاه ، مقاومت کامل به بیماری بلاست و مقاومت نسبی به سایر آفات و بیماری ها دارد .
طرز پخت برنج فجر :
برنج کته :
برنج را بشویید و داخل قابلمه مد نظر بریزید
آب و یک قاشق غذاخوری نمک را به آن اضافه کنید
یک الی دو ساعت زمان بدهید تا برنج خیس بخورد
زمان پخت برنج مقدار آب را حتما اندازه کنید
بطوریکه آب یک بند انگشت از برنج بالاتر باشد
شعله را روشن کنید با حرارت زیاد بجوشنید تا آب آن تبخیر شود
اینکار به مدت 15 دقیقه باید طول بکشد
برنج کته برخلاف آبکش نیاز به مهارت در آشپزی دارد
در حین جوشیدن یک یا دوبار برنج را هم بزنید به این دلیل که حرارت بطور مساوی پخش شود
با تبخیر شدن آب شعله را کم کنید و مقدار کمی کره یا روغن جامد بر روی برنج بریزید
نکته قابل توجه این است که با کم کردن شعله حتما از دم کنی استفاده کنید
تا بخار را جذب خود کند و باعث خمیر شدن برنج نشود
برنج آبکش :
برنج را با استفاده از آب و نمک 2 الی 3 ساعت بخیسانید
قابلمه ای مناسب با توجه به حجم برنج انتخاب کنید و دو سوم قابلمه را با آب پر کنید و منتظر بمانید تا به آب جوش بیاد
در گام بعد برنج را به قابلمه اضافه کنید و دو قاشق غذا خوری روغن مایع در قابلمه بریزید
( اضافه کردن روغن باعث می‌شود برنج عالی و دون دون در بیاد )
برای قد کشیدن برنج در زمانی که برنج در اوج جوشیدن است چند قالب یخ یا آب سرد به آن اضافه کنید
برای اطمینان از آماده شدن برنج برای آبکش کردن چند دانه برنج را بین انگشتان له کنید
مطمئن شوید برنج نه سفت است نه خام سپس اقدام به آبکش کردن کنید
در حین آبکش کردن برای سریع دم کشیدن برنج می‌توانید بر روی برنج آب ولرم بریزید
اما برای جمع تر شدن برنج و یا اینکه مطمئن شوید برنج شفته نمی‌شود بر روی برنج آب سرد بریزید
سپس برنج را داخل قابلمه ریخته و یک حالت قله ای یا کوه مانند ایجاد کنید
چند سوراخ در بین برنج ایجاد کنید تا برنج سریع به بخار بیافتد
مکان و زمان کشت برنج فجر :
معدن اصلی کاشت برنج فجر استان های مازندران ( بیشتر در شهرهای آمل ، بابل ، بهشهر و نکا ) و گلستان می‌باشد و کشاورزان گیلانی هم به صورت معدود برنج فجر را کشت می‌کنند . معمولا کشاورزان برنج فجر را در فروردین ماه نشاء ( کاشت محصول ) می‌کنند و در اواخر مرداد ماه برداشت می‌کنند.
برنج فجر که طول دوره رشد آن از کاشت تا برداشت 130 روز می‌باشد بر خلاف ارقام پر محصول دیگر دارای عطر و طعم خوبی می‌باشد و این برنج بعد از کهنه شدن یا به اصطلاح ( کیسه خوردن ) پخت بسیار خوبی را به عمل می‌آورد.
جمع بندی :
در مقایسه با دیگر برنج های ایرانی مانند هاشمی ، صدری و طارم ، فجر به دلیل عطر و بو کمتر و پر محصول بودن آن قیمت کمتری نسبت به برنج هایی که نام برده شد دارد و عموما تفاوت زیادی از لحاظ قیمتی با برنج شیرودی ندارد .
برنج فجر از پخت ( ری کردن ) خوبی برخوردار است و همین پخت خوب برنج فجر باعث شده تا نواقص کم آن نسبت به برنج های دیگر پوشش داده شود و بیشتر در رستوران ها مراسمات و ادارات از آن استفاده شود .